Sonja Nederlands – tekstbegrip

Lekker vakantie en eindelijk tijd om te lezen in mijn laatste aanschaf: Cris Tivani ‘I read it, but I don’t get it.’ Een lekker praktisch boek van iemand uit de praktijk. Ik zit er nog midden in, maar het is inderdaad een heel fijn boek.

Ik was er al achter dat er veel lezers zijn in mijn lessen die Cris Tivani in haar boek ‘I read it, but I don’t get it’ zo mooi ‘word callers’ noemt. Leerlingen die denken dat het genoeg is om woorden te lezen. Die niet door hebben dat lezen vooral denken is.

Tot nu toe ben ik vooral bezig om bij deze leerlingen hun voorkennis te activeren, wat weten ze al van dit onderwerp? Wat is hun eigen mening (als het over een betogende tekst gaat?) En wat vindt de schrijver? Ik probeer ze steeds met de schrijver ‘in gesprek te laten gaan’. Maar Tivani brengt me weer een stapje verder. Die leerlingen moeten volgens haar eerst doorkrijgen dat lezen vooral een doel dient.

Op het ILO hebben we het er al vaker over gehad. Dat het eigenlijk gek is dat leerlingen tijdens de lessen begrijpend lezen vooral lezen zonder doel. Toen kon ik nog niet zoveel met die discussie, behalve dat ik het ermee eens ben, maar dat ik nu eenmaal als docent niet veel anders kan dan die teksten uit het boek of uit de examenbundel aan te bieden. Ik was al begonnen die teksten te vervangen door teksten uit de actualiteit, maar nu ik Chris Tivani’s boek lees, begin ik er wat meer grip op te krijgen.

Cris laat aan de hand van een prachtig, praktisch voorbeeld zien wat ze bedoelt met een doel stellen. Ze heeft een tekst opgenomen over twee jongetjes die spijbelen van school, Mark en Peter. Ze gaan naar het huis van Mark. Mark laat vol trots zijn huis zien aan Peter. De vraag is aan de leerlingen om het belangrijkste in de tekst aan te strepen. Cris laat weten dat nog nooit een leerling aan haar heeft gevraagd wat ze moeten doen nu. Iedereen begint braaf. Daarna laat ze dezelfde tekst nog een keer lezen met de vraag te onderstrepen wat een inbreker belangrijk zou vinden in deze tekst. En als laatste moeten de leerlingen nog een keer de tekst lezen en onderstrepen wat een huizenkoper nu belangrijk zou vinden aan deze tekst. Opdracht 2 en 3 zijn vele malen makkelijker dan opdracht 1. Mark woont namelijk in een prachtig huis, met een prachtige landelijke tuin, veel mooie spullen en een zijdeur die altijd open staat.

Vertaling naar mijn praktijk. Een leuke les om te doen met mijn leerlingen. Ik heb de tekst inmiddels vertaald, dus als iemand deze tekst wil hebben, mailen maar..

Maar belangrijker nog. Ik kan op de ingeslagen weg verder. (Ik probeer leerlingen steeds in gesprek te laten gaan met de schrijver.) Maar dat ga ik wel een beetje ombouwen. Het is Cris gelukt om me vooral na te laten denken dat ik mijn leerlingen bij elke tekst een goed leesdoel moet geven. Heb ik niet zelf ook steeds een doel als ik een tekst lees? Ook of juist bij een examentekst? Bijvoorbeeld het scherpen van mijn eigen mening aan die van de auteur als het een betogende tekst is. Wat is mijn mening? Wat is die van de auteur? Ben ik het met hem eens/oneens? Waarom?
Bij een informerende tekst kijken wat ze er al van weten en wat ze ervan kunnen leren. Wat kan ik van deze tekst opsteken?

Ik zou leerlingen vooral moeten leren om zichzelf een doel te stellen tijdens het lezen. Het lijkt zo simpel en zo voor de hand liggend..

Posted under Geen rubriek, strategieeen