Vallen en opstaan

Wat zou ik graag alleen maar positieve berichten plaatsen op mijn blog, maar het blijft vallen en opstaan. Vallen als het meisje uit havo 5 waar je ruim twee jaar lang zo’n beetje alle leesstrategieen op uitgeprobeerd hebt en waarvan je eigenlijk wel wist dat het muntje nog steeds niet gevallen is, toch een onvoldoende scoort bij haar CSE.
En opstaan als dat muntje bij een ander ineens wel valt. Als blijkt dat je iemand enorm hebt kunnen helpen met een bepaalde strategie.

En waar het in zit? Wist ik het maar. Het blijft maatwerk. Vandaag een supermailtje van een leerling uit vwo 5. Ooit een keer met haar een mindmap gedaan. En ze hoort bij onze groep leerlingen waarbij we vragen aan het ‘hertalen’zijn geweest bij Economie. Hieronder haar mail, aan mij en haar docent Economie. Toch een klein succesverhaaltje. Heerlijk na die teleurstelling bij het nakijken van het CSE.

Hoi Hans en Sonja,

Mijn aanpak bij toetsen.
Bij Nederlands
Bij het onderdeel tekstbegrip van Nederlands maak ik voor mezelf een soort woordweb (Sonja heeft een voorbeeld van mijn eerste toets). Ik schrijf het onderwerp van de tekst in het midden of bovenaan het blaadje op. Daarna schrijf ik per alinea het belangrijkste op (denk aan namen van wetenschappers etc., de kernzin en eventueel andere belangrijke informatie, wat afhankelijk is van het onderwerp van de tekst). Uiteindelijk heb ik de tekst dus aandachtig gelezen en dan ga ik de vragen lezen. Een vraag waarbij ik moet herleiden naar de tekst of iets moet opzoeken, is dus voor mij makkelijk. Ik kijk op mijn kladblaadje, vind al snel in welke alinea het waar over gaat en heb dus de juiste alinea gevonden en dus vaak ook het antwoord op de vraag.

Daarnaast helpt het mij ook heel erg door eerst de titel, bronnen en eventuele illustraties te bekijken om zelf na te denken waar de tekst over zou kunnen gaan en wat ik dan over dat onderwerp al ken (eigen kennis).

Belangrijk bij Nederlands tekstbegrip is, vind ik, de tijd nemen om de tekst te lezen.Heb je, even ervan uitgaande dat je 55 minuten de tijd hebt voor een toets, een half uur genomen om een tekst intensief te lezen, je weet dus echt waar het over gaat, heb je de vragen zo beantwoord. Vaak denken leerlingen “Ik moet opschieten, dus ik ga naar de vragen!” Dat deed ik ook vorig jaar, ook 5 VWO. Mijn cijfer voor tekstbegrip toen? Gemiddeld: 6,2. Nu, met mijn manier van aanpak, mijn cijfer voor tekstbegrip? Gemiddeld: 8,0!

Bij economie
Ik een ster in economie?! Nee!
Ik vind het vak economie behoorlijk lastig, zodra het op een sommetje aankomt dat anders is dan 1+1, wordt het voor mij abra cadabra. Toch heb ik een 4 opgehaald naar een 7,4 en daarmee mijn gemiddelde van een ongeveer een 4,3 naar een 6,0!
Wat heb ik gedaan?
Wat mij, denk ik, heel erg geholpen heeft, is de vraag voor mijzelf in “begrijpelijk” Nederlands vertalen. De (moeilijke) economische termen opzoeken in het woordenboek of vertalen met de definitie die ik geleerd heb. Zodra ik dat heb, kan ik die definitie in de vraag plaatsen waardoor ik de vraag (al meer) begrijp. Zo wordt het voor mij ook duidelijk(er) wat er van mij gevraagd wordt/ wat ik moet beantwoorden.

Bij economie heb ik dus eigenlijk ook een kladblaadje. Hierop schrijf ik voor mezelf de definitie van deze begrippen en aan de hand daarvan begrijp ik de vraag.

Bij Nederlands en economie
Wat ik dus nu bij beide vakken doe, is een kladblaadje gebruiken om voor mezelf hulpmiddelen op te schrijven. Voor mij werkt dit goed. Bij Nederlands omdat ik snel informatie terug kan vinden en de tekst beter/goed tot mij doordringt omdat ik de tekst intensief lees en moet begrijpen om de belangrijke informatie eruit te halen en op te kunnen schrijven. Bij economie helpt een kladblaadje mij heel goed omdat ik de vraag beter kan formuleren en dus beter begrijp wat er van mij gevraagd wordt.

Een tip die ik van Hans dit trimester heb mee gekregen, is de manier van de vraagstelling te bekijken. Als er aan het begin van de zin “Leg uit…” staat, laat dat even weg en haal eerst de bewering en/of het feit eruit. Of dit mij gaat helpen, weet ik nog niet, maar het is zeker een goede tip!

Hopelijk hebben jullie hier wat aan, ik hoor het graag.

Groetjes,
Nienke
5VWO.

Posted under CSE, differentiatie, Geen rubriek, leerlingen aan het woord, onderzoek, strategieeen, vakoverstijgend

This post was written by sonjanederlands on mei 25, 2012

Tags: , ,

Helpen bij Wiskunde

Geef jij ook wiskunde? Het ongeloof klinkt door in de stem van een leerling als ik ik in mijn daltonuur achter een wiskundeboek zit met een leerling uit vwo 5. En ze heeft gelijk. Ik geloof het zelf nauwelijks. Ik, een docent Nederlands, die nog nooit in haar leven een voldoende heeft gehaald voor wiskunde, helpt een leerling uit vwo 5(!) met het beantwoorden van wiskundeopgaven. Ik heb na de derde klas middelbare school tot mijn grote opluchting me nooit meer hoeven buigen over wiskundeopgaven.

Toch doe ik het met veel enthousiasme en met grote zekerheid. Ik krijg steeds meer door hoe belangrijk taal is bij andere vakken. Nog veel belangrijker dan ik al dacht. Achter de zin ‘Ze lezen niet’ van mijn vakcollega’s gaat een hele wereld schuil.
‘Maar ze willen wel’ is tot nu toe mijn conclusie. En wie helpt ze daarbij? ‘Je moet gewoon goed lezen wat er staat’ is bijna altijd de enige hulp die leerlingen krijgen. En dat is verre van genoeg. Ik krijg zelf ook steeds beter door wat er allemaal gebeurt tijdens het lezen, en vooral wat voor stappen ik zelf allemaal moet zetten om een lastige tekst tot een goed einde te brengen. Ik word me steeds bewuster van alle stappen die ik zet en die kan ik doorgeven aan leerlingen. Ik ga heel systematisch te werk merk ik. Zelfs bij Wiskunde. Ik probeer het wiskundeprobleem te visualiseren, zinnen in kleine eenheden op te knippen. Op te schrijven wat ik nu weet en mijn eigen kennis in te zetten zodat ik de aangereikte informatie kan combineren. De leerling vult dan aan met de wiskundige formules. Het voelde even als een echt team.

Posted under vakoverstijgend

This post was written by sonjanederlands on maart 11, 2012

Tags:

Inspiratie opgedaan bij conferentie begrijpend lezen

Vanochtend oog in oog met Aboutaleb, de burgemeester van Rotterdam. Hij opende de conferentie begrijpend lezen van de CED groep. Nieuwsbegrip bestaat vandaag 5 jaar en dat werd gevierd met deze conferentie. Aboutaleb verwees nog even naar Wilders: je komt vrijwillig naar een land en wordt gedwongen de taal te leren. Een verder aardige toespraak met veel verwijzingen naar hoe lastig het is een taal onder de knie te krijgen; taal is meer dan communicatiemiddel, taal is ook een cultuurdrager.

Daarna wat cijfers waarin de bezorgdheid moest doorklinken over het begrijpend lezen. Nederland behoort nog tot de zes beste landen op de wereld, maar kachelt achteruit in de prestaties.

Prof. van den Broek van de universiteit Leiden ging dieper in op wat er gebeurt bij begrijpend lezen, wat er mis kan gaan en hij beloofde ook wat je er aan kon doen, maar dat laatste kwam helaas niet zo heel goed uit de verf. Er komt binnenkort een programma voor het onderwijs van zijn hand, dus hij wilde nog niet alles prijs geven. Indrukwekkende filmpjes van hersenen die aan het lezen waren. Goede lezers leggen verbanden, is me bijgebleven. Zwakke lezers hebben hier moeite mee. Er zijn twee zwakke groepen lezers. De ene groep springt tijdens het lezen alleen terug binnen de zin. De andere groep maakt net als de goede lezers sprongen in de tekst, maar springt niet naar de goede plekken en spreken verkeerde achtergrondinformatie aan. Er komen oplossingen voor deze twee groepen.

Daarna deed Hilde Hacquebord dit nog eens dunnetjes over en maakte volop reclame voor Diataal, een prima programma om te signaleren hoe goed (of hoe slecht) leerlingen zijn in begrijpend lezen.

Met een beetje bloedeloze  formumdiscussie sloot het ochtendprogramma. Helaas kwam de inspecteur van onderwijs niet zo veel aan het woord Ik vond het wel interessant te horen wat hij vond van de stand van zaken in het v.o. Hij verbaasde zich erover dat zo weinig docenten aan konden geven wat de doelenvoor dat jaar waren voor de leerlingen. Steeds werd verwezen naar de methodedoelen.

Lekkere lunch, goed geregeld. Daarna twee workshops. De eerst het meest inspirerend. Leuke presentatie van Tessa van Schie van het Comenius. Zetten heel succesvol Nieuwsbegrip in. Hebben vakdoceten van andere vakken er inmiddels bij betrokken (taalbeleid) en scoren goed op eindexamens.

Er kwam nog een workshop. Ik leefde weer mee met mijn leerlingen die mij nog aan moeten het zesde uur. Niet te doen… Gelukkig ook nog wel aardig, al was dit wat minder boeiend dan de vorige workshop. Hierin werd ingegaan op leesstrategieen. Nu niet globaal lezen. enz. Dat zijn volgens mij ook leesdoelen… Maar op samenvatten, vragenstellen, enz.

Posted under Geen rubriek

This post was written by sonjanederlands on oktober 13, 2010

Tags: ,

koppelen met schrijfonderwijs

Ik koppel zelf graag vakonderdelen aan elkaar. Dat het vak Nederlands onderdelen als schrijven, lezen, spelling en spreken uit elkaar haalt en apart aanbiedt, vind ik op zijn zachtst gezegd merkwaardig. In Levende Talen maart 2010 worden in het artikel ‘Praktisch Nederlands’ schrijven en lezen aan elkaar gekoppeld. Een volgens mij onmisbaar stel… ‘De koppeling van deze onderdelen is uitermate belangrijk. De kern van goed schrijfonderwijs is wat een schrijver leert van de reactie van de lezers van zijn tekst – de feedback die de schrijver krijgt’.

In het artikel wordt wel wat grappigs gezegd: Deelnemers aan een taaltrainigscursus herkennen wel vaak slecht geschreven teksten, maar ze hebben vaak niet door dat hun eigen teksten ook geregeld moeilijk leesbaar zijn! Volgens mij ook heel herkenbaar bij onze leerlingen (en collega’s..).  Taaltrainers laten ze in groepjes sleutelen aan een tekst om hem leesbaar te krijgen en de volgende stap is om dit ook toe te passen in eigen teksten. Wij hebben net in groepjes leerlingen in Havo 4 krantenartikelen laten schrijven. Daarbij kregen leerlingen naast een individueel cijfer ook een groepscijfer. Ze mochten elkaar helpen bij het schrijven van teksten, wat ze overigens fantiek deden. Dit blijkt dus een goede stap in de richting…

Posted under vakoverstijgend

This post was written by sonjanederlands on februari 26, 2010

Tags:

Vakoverstijgend

Lees net bij http://www.etoc-taalwerkplaats.nl/Taaltrajecten/Tekstbegrip.html dat ‘begrijpend lezen bij uitstek een vakoverstijgende vaardigheid is: leerlingen worden voortdurend met allerlei teksten geconfronteerd. Voor taalzwakke leerlingen is het moeilijk om de leesstrategieën die ze bij Nederlands hebben geleerd in te zetten tijdens de vaklessen.’ Op HP zijn er plannen om ‘verbonden Daltonuren’  te gaan geven. Als ik het goed begrepen heb is het dan mogelijk om met een ander vak samen te werken. Het zou mooi zijn als Nederlands dan meer zou kunnen samenwerken met Geschiedenis en Maatschappijleer. Zou vooral op leesgebied duidelijk kunnen maken dat de leesstrategieen die ze aangeboden krijgen ook gebruikt kunnen worden bij andere vakken.

Posted under vakoverstijgend

This post was written by sonjanederlands on januari 23, 2010

Tags:

taal een zaak van alle vakken

Een interessant artikel over het belang dat ook andere vakdocenten aandacht besteden aan begrijpend lezen. In Vonk nr. 1 okt 2009 schrijft Nora Bogaert over functionele geletterdheid. Een heel aardig artikel met praktische voorbeelden en (volgens mij terecht!) kritiek op de vragen die vaak bij teksten staan. Veel vragen bij schoolboekteksten kunnen beantwoord worden door de tekst te scannen en termen die in de tekst voorkomen te lokaliseren. Ze vraagt zich af waarom vragen vaak zo triviaal zijn. Ik was vooral blij met haar invalshoek dat een tekst lezen omdat je hem nodig hebt, een veel minder onoverkomelijk karwei is, dan wanneer je leest omdat de leerkracht het oplegt. Ze pleit voor een vereniging van alle leerkrachten om de uitdaging aan te gaan en geletterdheid in de lespraktijk van alle vakken een belangrijke plaats te geven. Een prima idee, lijkt me.

Posted under Geen rubriek, vakliteratuur, vakoverstijgend

This post was written by sonjanederlands on november 14, 2009

Tags: ,