Sonja Nederlands – tekstbegrip

Ik ben niet zo van trucjes aanleren, of opleiden voor de toets. Misschien dat dat verklaart waarom ik lange tijd me niet heb willen bezig houden met ‘lezen in drie rondes’. Maar onlangs liep ik toch weer tegen deze techniek aan. Dat begon eigenlijk met ‘Jort’ van geschiedenis. Hem kwam ik op het spoor door mijn mentorleerlingen. Zij stimuleerden elkaar om naar de filmpjes van Jort te kijken voor hun geschiedenistoetsen. ‘Het helpt echt heel goed’. Dat maakte mij dan weer nieuwsgierig. Wat had die Jort dat leerlingen elkaar gingen aanraden toch echt naar zijn filmpjes te kijken omdat ze ‘er zoveel aan hadden’? Misschien kon ik wat van Jort leren voor mijn eigen vak.

Tot mijn stomme verbazing bleken het – in mijn ogen – ‘gortdroge’ uitlegfilmpjes over diverse geschiedenisonderwerpen. Gewoon frontaal klassikale uitleg. Jort toonde zijn PowerPoints en vertelde daar – met een wat lijzige stem – de uitleg bij. Niks activerends.
Maar als het leerlingen zo helpt… wie ben ik om ook niet te kijken of er zoiets voor Nederlands bestaat? Misschien zou het mijn leerlingen net zo goed helpen als die geschiedenisfilmpjes.

Dus kwam ik op internet inderdaad uitlegfilmpjes tegen over het lezen van teksten voor je eindexamen: het lezen in drie rondes. Net zo saai als Jort, maar wie weet – ook wel net zo geschikt als Jort. Altijd de moeite waard om aan te bieden, vond ik. Wellicht zouden sommige leerlingen er baat bij hebben.

En inderdaad. Bij vertoning in de les werd het saai gevonden – en terecht! Maar er bleken ook flink wat leerlingen enthousiast over de techniek: het lezen in drie rondes. Toen het toeval wilde dat op mijn school zo slecht geroosterd had dat ik tijdens mijn wekelijkse les 4 leerlingen bleek te hebben van mijn 30 leerlingen tellende havo 5 klas (de rest had examentrainingen van andere vakken), greep ik mijn kans om met dit kleine groepje leerlingen eens goed te kijken naar het lezen in drie rondes.

We probeerden samen de techniek van lezen in drie rondes uit en ik moet zeggen dat ik toch veel enthousiaster werd van deze vorm. Het bood handvatten om het met de leerlingen te hebben over de structuur van de tekst. Het blijkt mogelijk om met titel, eerste en laatste alinea het onderwerp te bepalen (eerste ronde). En door alle eerste zinnen te lezen van de alinea’s in ronde twee krijg je inderdaad grip op de manier waarop een schrijver de tekst heeft opgebouwd. Leerlingen zien eerder waar nieuwe onderdelen beginnen. Heel handig voor die lastige ‘tussenkopjes-vraag’ in de examens. Er kwam ook echt een gesprek op gang over de structuur van de tekst. En ook de hoofdgedachte en type tekstsoort werden hierdoor echt duidelijker. Ronde drie (intensief lezen) werd hierdoor een stuk makkelijker voor deze leerlingen. Ze haalden veel beter de kern uit de alinea’s.

Ik moet dus mijn oordeel herzien over het lezen in drie rondes. Ik zou het nog steeds niet klassikaal aanbieden omdat ik bang ben dat het een inhoudsloze truc wordt. Maar in kleine groepen ga ik het zeker vaker gebruiken.

Posted under differentiatie, ict, leerstijlen, tekstbegrip

Ik zag er een beetje tegenop om vwo5 de D-toets (diagnostische toets uit de methode) te laten maken, al zie er wel het nut van in, zo vlak voor het SE. Deze toets stelt precies de vragen zoals ze die op het SE straks krijgen. Maar ik zag de bui al hangen, veel leerlingen vinden dit te saai voor woorden en het wordt meestal een behoorlijke strijd om iedereen aan het werk te krijgen.

Dalton en Marzano dan maar. Ik laat leerlingen kiezen. Natuurlijk zijn er altijd leerlingen die die D-toets willen maken en willen weten of ze goed voorbereid zijn voor een SE (keuze 1).
Keuze 2 is een krantenartikel uit de krant van gisteren. Het boekenweekgeschenk gaat over het neerstorten van de Russische MIG in 1989. De krant besteedt er een heel artikel aan waarin uitgelegd wordt wat er ook alweer precies gebeurd was. Ook wel leuk voor jongens denk ik. Wel een opdracht erbij. Geen vragen, maar een stroomdiagram laten maken waarin de gebeurtenissen op een rij moeten worden gezet. Ik presenteer deze opdracht als een wat simpelere variant.
Keuze 3 presenteer ik als de moeilijkste, als je al behoorlijk goed bent in tekstbegrip en wel een beetje klaar bent met vragen beantwoorden bij teksten (ik formuleer het iets netter). Zij krijgen sorteertaken bij een iets ouder krantenartikel over privacy (vorige week verschenen). Een bewust gekozen onderwerp, omdat dit onderwerp vaak in de examens voorkomt. Ze hebben nog nooit eerder gewerkt met sorteertaken, dus ik heb zelf de woorden uit de tekst gehaald. Deze opdracht laat ik in tweetallen maken, zodat het gesprek over de tekst op gang komt.

Keuze helpt. De leerlingen komen snel tot een keuze. De tweetallen geef ik een plek op de gang. De anderen gaan stil aan het werk. Iedereen begint snel. Heerlijk. Op de gang is het wat onrustiger, maar als ik nog een keer de opdracht uit leg, en samen met hen een begin maak, is ook hier iedereen, op 1 tweetal na, aan het werk.
Nu nog zorgen dat ik iedereen ook even feedback geef op het gemaakte werk. Eerst naar de groep met sorteertaken. Er ontstaat een leuk gesprek over de tekst naar aanleiding van de gemaakte groepjes. Behalve het tweetal is iedereen goed betrokken. ‘Best een leuke manier’, juf, merkt een leerling op. ‘Is eens wat anders’. Daarna een paar opgaven besproken met de leerlingen die de D-toets hebben gemaakt. Ook hier een goede, betrokken houding, met wat vragen over het SE. Een leerling heeft gekozen voor de tekst over de MIG. Ik heb nog vijf minuten met haar een geanimeerd gesprek over het neerstorten van de MIG. Een leuke les, waar ik eerst enorm tegenop zag. En een bevestiging dat Marzano toch maar weer gelijk heeft.

Posted under activerende didactiek, differentiatie, Geen rubriek, leerstijlen, methodes, samenwerkend leren

In kleine groepen is het geven van lessen tekstbegrip toch een stuk eenvoudiger dan met een groep van 30 kinderen. Ik vraag me soms wel eens af hoe collega’s dat toch doen.. Vandaag een groepje brugklassers die uitvallen bij de cito begrijpend lezen. Een leuk gesprek ontstond over boek en film en daardoor kon ik moeiteloos overstappen naar de film in je hoofd. Dat was een leuk onderwerp. De kinderen waren heel betrokken. Een jongen vroeg zich af of iedereen nou dezelfde film in zijn hoofd heeft bij het lezen van een tekst. Dat vond ik een leuke vraag. Snel uitproberen dus. Een alinea van een tekst gelezen. Bij de rondgang bleken er grote verschillen. Van de 11 leerlingen hadden er 2 geen ‘tvbeelden’. Dat viel me mee. De meeste hadden 1 of 2x hun ‘tv’ aangezet, en allemaal op dezelfde plek (bij een stukje over dieven). Samen met 1 andere jongen had ik de meeste keren ‘mijn tv’ aangezet. Gewoon visueel ingesteld, dus een kwestie van leerstijl of toch een kenmerk van betere lezers? Ik heb weer een uitdaging..

Posted under leerstijlen, strategieeen

Leerlingen motiveren om een tekst te lezen blijft voor mij lastig. Geinspireerd door de publicatie activerende werkvormen van Flokstra http://inspiratiekringdidactiek.yolasite.com/resources/Activerende_werkvormen.pdf  heb ik gisteren met vwo 4 verbaal voetbal ‘gespeeld’ in de hoop hiermee de motivatie te vergroten om een tekst te lezen. Er was direct belangstelling van de leerlingen, vooral van de jongens: eindelijk actie in de tent bij dat toch wat saaie vak Nederlands. Hier en daar een verschrikte uitroep van een meisje dat ‘niks van voetbal’ weet. De spelregels uitlegd, aanvoerder gekozen en toen met de tekst laten ‘trainen’. De jongens bleken erg geinteresseerd in het spel, maar minder in de training. De jongens wonnen de tos en mochten beginnen. Al snel wisten ze geen antwoord op de vraag en ging de bal naar de overkant. Leuk was dat elke leerling maar 1 vraag mocht beantwoorden, waardoor iedereen mee moest doen. De jongens kwamen al snel op achterstand. De betrokkenheid bleef groot. Ik had eigenlijk verwacht dat ze zouden protesteren tegen het feit dat het om een tekst met vragen zou gaan, maar ze gingen goed op in het spel. De jongens verloren uiteindelijk en ik denk dat het me wel lukt om dit spel nog een keer te spelen en dat de jongens dan zich beter willen voorbereiden om niet te verliezen. Ik probeer het denk ik nog een derde les, door ze voor elkaar vragen te laten maken.

Spelregels:

- twee ploegen – twee aanvoerders – tossen om wie er mag beginnen – de eerste ploeg krijgt een vraag over de tekst – fout? bal naar de tegenstander – goed? balbezit – na drie vragen goed beantwoord, 1 punt – gele kaart als iemand voor mijn beurt schreeuwt – of tegen scheidsrechter in gaat – twee gele kaarten levert een rode kaart op, (tijdelijk) uit het spel, bal naar de tegenpartij

Posted under Geen rubriek, leerstijlen, lessen

Veel leerlingen uit 5 havo hebben herkanst. Dat mag ook wel na die resultaten. Tot mijn verrassing een paar uitschieters: leerlingen die van een 2 naar een 7 zijn gegaan! Nieuwsgierig geworden ben ik naar twee leerlingen toegestapt. De eerste leerling maakte me blij en zeker: hij zei dat hij nu echt de tekst goed gelezen had, had onderstreept en nagedacht wat er gebeurde in een alinea. Een klein vreugdekreetje van binnen: zou alle inspanning geholpen hebben en zou ik dan toch op de goede weg zitten? De tweede leerling zette me weer met beide benen op de grond: ‘juf, ik heb nou maar weer gewoon gedaan wat ik eerst deed: de vraag gelezen en het antwoord gezocht in de tekst. Op jouw manier haalde ik een 2.’ Poeh, wat moet ik hier nu weer mee…. Toch maar weer eens nadenken over leerstijlen..

Posted under leerstijlen

Net een leuk gesprek gehad met een collega. Zij heeft net les gegeven aan leerlingen over leerstijlen. Ze meldde dat er veel ‘dromers’ zitten in de klassen die wij lesgeven. Ik dacht er direct aan hoe ik met tekstbegrip rekening zou kunnen houden met de verschillende leerstijlen. Ik heb me voorgenomen om hier nog eens in te duiken. Wordt vervolgd.

Posted under leerstijlen