Sonja Nederlands – tekstbegrip

Ik zag er een beetje tegenop om vwo5 de D-toets (diagnostische toets uit de methode) te laten maken, al zie er wel het nut van in, zo vlak voor het SE. Deze toets stelt precies de vragen zoals ze die op het SE straks krijgen. Maar ik zag de bui al hangen, veel leerlingen vinden dit te saai voor woorden en het wordt meestal een behoorlijke strijd om iedereen aan het werk te krijgen.

Dalton en Marzano dan maar. Ik laat leerlingen kiezen. Natuurlijk zijn er altijd leerlingen die die D-toets willen maken en willen weten of ze goed voorbereid zijn voor een SE (keuze 1).
Keuze 2 is een krantenartikel uit de krant van gisteren. Het boekenweekgeschenk gaat over het neerstorten van de Russische MIG in 1989. De krant besteedt er een heel artikel aan waarin uitgelegd wordt wat er ook alweer precies gebeurd was. Ook wel leuk voor jongens denk ik. Wel een opdracht erbij. Geen vragen, maar een stroomdiagram laten maken waarin de gebeurtenissen op een rij moeten worden gezet. Ik presenteer deze opdracht als een wat simpelere variant.
Keuze 3 presenteer ik als de moeilijkste, als je al behoorlijk goed bent in tekstbegrip en wel een beetje klaar bent met vragen beantwoorden bij teksten (ik formuleer het iets netter). Zij krijgen sorteertaken bij een iets ouder krantenartikel over privacy (vorige week verschenen). Een bewust gekozen onderwerp, omdat dit onderwerp vaak in de examens voorkomt. Ze hebben nog nooit eerder gewerkt met sorteertaken, dus ik heb zelf de woorden uit de tekst gehaald. Deze opdracht laat ik in tweetallen maken, zodat het gesprek over de tekst op gang komt.

Keuze helpt. De leerlingen komen snel tot een keuze. De tweetallen geef ik een plek op de gang. De anderen gaan stil aan het werk. Iedereen begint snel. Heerlijk. Op de gang is het wat onrustiger, maar als ik nog een keer de opdracht uit leg, en samen met hen een begin maak, is ook hier iedereen, op 1 tweetal na, aan het werk.
Nu nog zorgen dat ik iedereen ook even feedback geef op het gemaakte werk. Eerst naar de groep met sorteertaken. Er ontstaat een leuk gesprek over de tekst naar aanleiding van de gemaakte groepjes. Behalve het tweetal is iedereen goed betrokken. ‘Best een leuke manier’, juf, merkt een leerling op. ‘Is eens wat anders’. Daarna een paar opgaven besproken met de leerlingen die de D-toets hebben gemaakt. Ook hier een goede, betrokken houding, met wat vragen over het SE. Een leerling heeft gekozen voor de tekst over de MIG. Ik heb nog vijf minuten met haar een geanimeerd gesprek over het neerstorten van de MIG. Een leuke les, waar ik eerst enorm tegenop zag. En een bevestiging dat Marzano toch maar weer gelijk heeft.

Posted under activerende didactiek, differentiatie, Geen rubriek, leerstijlen, methodes, samenwerkend leren

Zondagmiddag. Ik zit de D-toetsen tekstbegrip van mijn havo 4-leerlingen na te kijken. Buiten sneeuwt het en ik zit binnen.. Lekker warm en genietend van het uitzicht op een prachtig witte tuin. Vol goede moed ga ik aan het werk, maar al snel raak ik steeds meer teleurgesteld… Wat een hoop fouten… Ik had zo gehoopt op een wat beter resultaat.

Ze hadden er afgelopen vrijdag niet zo’n zin in… Het is nooit zo’n succes: een lange tekst met een onduidelijk onderwerp die je zonder aanleiding moet lezen en waarover je 30 vragen moet beantwoorden. Misschien hebben ze gewoon niet erg hun best gedaan en kunnen ze veel beter. Maar dan nog, als je de tekst leest en begrijpt, dan maak je de vragen bij een tekst bijna automatisch goed zou je denken… Het merendeel van de klas heeft slechts de helft van de vragen goed. Een klein lichtpuntje: de vraag naar een signaalwoord hadden de meesten inmiddels goed. Gelukkig heb ik nog even de tijd voor de echte toets er is. Maar we moeten nog hard aan het werk…

Ik wil de tekst graag goed bespreken. Hoe doe ik dat op een actieve manier zodat ik de leerlingen erbij betrokken houd en zodat ze er ook echt iets van opsteken? Inmiddels weet ik wel dat als ik het voordoe en de goede antwoorden vertel, er heel wat gaan afhaken. Het moet een actieve les worden. Ik haal Activerende lees- en schrijflessen van Edens erbij. Gelukkig vind ik daar wat begrip. Ook Edens stelt zich de vraag die ik heb: ‘Hoe kun je de concentratie van de leerlingen op een hoog niveau houden bij teksten waarvoor leerlingen niet gemotiveerd zijn?’ Hij belooft lessen waardoor er meer interactie tijdens de lessen ontstaan. Ik ga morgen voor suggestie 2: hardop lezen en denken. ‘Door hardop te lezen en hardop te denken welke stappen je zet, kunnen leerlingen zich bewuster worden van hun eigen leesvaardigheid en kennis nemen van succesvolle strategieeen van anderen. In de uitvoering ziet dat er zo uit: 1. Lees een alinea hardop. 2. Beoem het onderwerp van de alinea en leg uit hoe je dat hebt ontdekt (max. 3 woorden). 3. Benoem de hoofdgedachte van de alinea en leg uit hoe je dat hebt ontdekt (een zin). 4. Voorspel hoe de volgende alinea verdergaat.

Wordt vervolgd…

Posted under methodes, vakliteratuur

Lekker kerstvakantie! Een tijd niets meer aan mijn blog kunnen doen door de drukte die altijd onvermijdelijk ontstaat in deze tijd. Ik had me voorgenomen op mijn gemak wat theorie over tekstbegrip door te werken tijdens deze vakantie. Niet helemaal gelukt. Ik was zo moe, dat ik de eerste week echt heb moeten besteden aan slapen en alleen wat achterstallig huishoudelijk werk heb gedaan.

De laatste week gaat alweer in en ik wil me nu toch aan mijn voornemen houden. Begonnen met een ontwerp van het ILO van Lotte Vermey ‘het verbeteren van tekstbegrip door middel van sorteertaken.’ Binnenkort te vinden op de repository van de ILOwebsite van de UvA:  http://ilo.publication-archive.com/public?fn=enter&repository=1 Volgens haar blijkt uit de theorie dat er drie opties zijn om tekstbegrip te verbeteren:

1. het gebruik van een ander soort teksten: teksten die beter aansluiten bij de belevingswereld en/of de voorkennis van leerlingen.

2. ervoor zorgen dat leerlingen een actievere houding krijgen tijdens de lessen door leerlingen nieuwe kennis te laten koppelen aan al bestaande kennis. Dus een veranderingen in de activerende didactiek. 

3. door een verandering aan te brengen in de vragen die worden gesteld, en dan vooral de vragen waarin gezocht wordt naar tekststructuren.

Zij is met de laatste optie aan de slag gegaan. Daarbij heeft ze het artikel als uitgangspunt genomen van Kamalski J. e.a. (2005) Hoe kun je het beste meten of een leerling een tekst begrijpt? Een vergelijkend onderzoek naar vier methoden. In: Levende Talen Tijdschrift, 6, 4, pp. 3-9.

Kamalski heeft onderzocht welke soort vragen tekstbegrip het beste meten. De soort vragen die zij onderzocht waren: 1. meerkeuzevragen en open vragen volgens CITO; 2. cloze test ofwel ‘gatentekst; 3. mental method ofwel ‘hokjes vullen en 4. sorteertaken, ofwel ‘groepjes maken’. Uit het onderzoek kwam 4. sorteertaken het beste uit de bus.  

Posted under methodes, onderzoek, vakliteratuur

Nog een les gegeven over die functies bij Havo 4. Deze keer een terugblik op de vorige les. Heel snel kwamen die signaalwoorden terug bij mij. Gelukkig, dat was blijven hangen. Ze snapten nu de vraag ook beter zeiden ze. Ik heb ze een oefening gegeven waarbij ze a.h.v. een korte tekst de verbanden tussen alinea’s moesten weergeven. Een rondje door de klas gemaakt. Bij iedereen even stil gestaan en gevraagd om mij een vraag te beantwoorden. Zo kon ik beter horen wat ze aan het doen waren. Een zittenblijver van vorig jaar: o, eigenlijk is deze vraag niet zo moeilijk. Nu snap ik wat ze ermee bedoelen, juf. Oeps, misschien toch eerder wat mee moeten doen… Het sterkt me wel in mijn gedachten dat je veel meer moet inzetten om tekstbegrip echt te leren.

Posted under methodes, tekstbegrip

In de nieuwere versie van Nieuw Nederlands (Nieuw Nederlands Tweede Fase 4e editie) zit een aparte module over woordenschat. Die van de vierde klassen vind ik zelf het aardigst. Daar worden bij drie veel voorkomende thema’s ( politiek, conflicten en geld) moeilijke woorden besproken. Elk thema begint met een tekst en daarna moeten de leerlingen de juiste betekenis zoeken bij de woorden uit de tekst. Ook wordt er aandacht besteed aan een aantal veel voorkomende uitdrukkingen in teksten. Vooral het feit dat het gekoppeld is aan een tekst vind ik wel aardig. Er zijn ook oefeningen met invulzinnen, die zijn behoorlijk saai en die onthoud je ook slechter.

Ik ben in het bezit van een havo 4/5 versie en een vwo 4 boek.  Je kunt ook exemplaren aanvragen bij de uitgever. Betaal je als docent alleen verzendkosten.

http://www.noordhoffuitgevers.nl/wps/portal/wnvo/!ut/p/c0/04_SB8K8xLLM9MSSzPy8xBz9CP0os_igEB_DIG93QwN3P0sDAyMvz1DjIA8fIz8nE_2CbEdFANsgjfU!/

Posted under methodes, woordenschat