Sonja Nederlands – tekstbegrip

Nog een les gegeven over die functies bij Havo 4. Deze keer een terugblik op de vorige les. Heel snel kwamen die signaalwoorden terug bij mij. Gelukkig, dat was blijven hangen. Ze snapten nu de vraag ook beter zeiden ze. Ik heb ze een oefening gegeven waarbij ze a.h.v. een korte tekst de verbanden tussen alinea’s moesten weergeven. Een rondje door de klas gemaakt. Bij iedereen even stil gestaan en gevraagd om mij een vraag te beantwoorden. Zo kon ik beter horen wat ze aan het doen waren. Een zittenblijver van vorig jaar: o, eigenlijk is deze vraag niet zo moeilijk. Nu snap ik wat ze ermee bedoelen, juf. Oeps, misschien toch eerder wat mee moeten doen… Het sterkt me wel in mijn gedachten dat je veel meer moet inzetten om tekstbegrip echt te leren.

Posted under methodes, tekstbegrip

Een moeilijke opgave blijft die waarin gevraagd wordt naar ‘functies van alinea’s’. Voorbeeld:4 Wat is de functie van de eerste alinea gelet op het vervolg van de tekst? a. tegenstelling b. voorbeeld    c. conclusie   d. aanleiding

Met de gedachte ‘tekstbegrip kun je dat leren?’ in mijn achterhoofd wilde ik dit heel graag aanpakken. Hoe komt het nou dat leerlingen juist dit zo’n moeilijke vraag vinden? En vooral: hoe leer je ze dit soort vragen goed op te lossen? Ik ben heel benieuwd hoe collega’s dit doen.

Ik gaf aan het begin van deze week een les aan havo 4. Doel: leerlingen grip aten krijgen op deze vraag. Ik besef me dat ik er niet zal zijn met een enkele les. Het is een behoorlijk abstracte vraag voor ze.

Het zijn echte doeners, dus geen lange instructie. Alleen een korte terugblik op de vorige les. Wat deden we daar ook alweer? Wat deed een ervaren lezer als hij begint met lezen? Ik had een gekozen waarvan ik hoopte dat ze het onderwerp wel zou aanspreken: hoe een radiostation zich gaat richten op jongeren. De opdracht was simpel. Lees de tekst en markeer de signaalwoorden. Verder kregen ze geen uitleg. Al snel hielpen ze elkaar met wat signaalwoorden zijn. Een leerling gaf ik de tip dat er een handig overzicht van was in het boek. Dat overzicht lag al snel open op veel tafels. Iedereen was aan de gang. 

Daarna met een beamer een alinea laten zien. Ik had vooraf de signaalwoorden gekleurd. We bespraken samen wat signaalwoorden nou eigenlijk zijn. Wat gebeurt er thuis als je aan je ouders iets vraagt en er komt ‘Ja, maar….”  Dat weten ze wel: die ouders zijn het er niet mee eens. Brug gemaakt naar de tekst. Ook de schrijver geeft hier aan dat er iets komt waar hij/zij het niet mee eens is, het tegovergestelde wellicht: de tegenstelling. Zo nog een alinea gedaan en toen gestopt. Aan het eind van de les leerlingen op een post-it laten opschrijven wat ze nou hadden geleerd van deze les. Braaf kreeg ik briefjes terug met: letten op signaalwoorden. Ik hoop dat ze het gaan doen, maar het zal vast niet lukken na zo’n enkele les. Volhouden dus maar…    

Posted under Geen rubriek

Net een leuk gesprek gehad met een collega. Zij heeft net les gegeven aan leerlingen over leerstijlen. Ze meldde dat er veel ‘dromers’ zitten in de klassen die wij lesgeven. Ik dacht er direct aan hoe ik met tekstbegrip rekening zou kunnen houden met de verschillende leerstijlen. Ik heb me voorgenomen om hier nog eens in te duiken. Wordt vervolgd.

Posted under leerstijlen

In de nieuwere versie van Nieuw Nederlands (Nieuw Nederlands Tweede Fase 4e editie) zit een aparte module over woordenschat. Die van de vierde klassen vind ik zelf het aardigst. Daar worden bij drie veel voorkomende thema’s ( politiek, conflicten en geld) moeilijke woorden besproken. Elk thema begint met een tekst en daarna moeten de leerlingen de juiste betekenis zoeken bij de woorden uit de tekst. Ook wordt er aandacht besteed aan een aantal veel voorkomende uitdrukkingen in teksten. Vooral het feit dat het gekoppeld is aan een tekst vind ik wel aardig. Er zijn ook oefeningen met invulzinnen, die zijn behoorlijk saai en die onthoud je ook slechter.

Ik ben in het bezit van een havo 4/5 versie en een vwo 4 boek.  Je kunt ook exemplaren aanvragen bij de uitgever. Betaal je als docent alleen verzendkosten.

http://www.noordhoffuitgevers.nl/wps/portal/wnvo/!ut/p/c0/04_SB8K8xLLM9MSSzPy8xBz9CP0os_igEB_DIG93QwN3P0sDAyMvz1DjIA8fIz8nE_2CbEdFANsgjfU!/

Posted under methodes, woordenschat

Vandaag toets samenvatten in havo 5. Veel leerlingen hebben geen woordenboek bij zich. Vinden ze niet nodig. Ik hoop dat ze genoeg strategieeen hebben om achter de betekenis van bepaalde woorden te komen, maar ik ben bang dat een aantal leerlingen gewoon over de moeilijke woorden heen leest. Ik moet toegeven dat ik zelf nauwelijks expliciet aandacht besteed aan woordenschatopbouw. Ik ken van mijn lestijd op de basisschool de woordenschatdidactiek van Marianne Verhallen, maar vond dat toen behoorlijk saai en erg leerkrachtgebonden.  Misschien moet ik er toch weer eens in duiken. Ik zag dat er inmiddels een uitgebreidere versie is voor voortgezet onderwijs met tal van lesideeen. http://www.boekbesprekingen.nl/cgi-bin/boek.cgi?boek=58348

Posted under woordenschat

Vandaag een les geprobeerd aan de hand van de ‘hardop denken’ strategie. Ik heb net een boek gelezen van J. Wilhelm Hardop leren lezen. http://www.onderwijsmaakjesamen.nl/magento/index.php/creatief-denken-1/hardopdenkend-leren-lezen.html

Ervaren lezers hebben veel strategieen tot hun beschikking. Onervaren lezers niet en zij weten ook niet welke strategieen er gebruikt kunnen worden. Door hardop denkend voor te doen wat je allemaal doet bij een tekst, maak je dit zichtbaar voor deze lezers. Ik merk vaak dat de wat zwakkere lezers een tekst lezen door bovenaan te beginnen en net zo lang door te lezen tot ze bij het eind zijn. Gelukkig, ze hebben de tekst uit. Dan gaan ze kijken welke vragen ze moeten beantwoorden om dan in de tekst het antwoord te gaan zoeken.

Gisteren geprobeerd om een havo 4 klas te laten zien wat ik allemaal doe als ik een tekst lees. Een aantal leerlingen herkenden dit en gaven aan dit ook te doen. Een paar leerlingen waren oprecht verbaasd: ‘doe je dit echt allemaal juf? Kun je dat leren?’ Een mooi begin, voor een heel complexe zaak. Geen idee of ik ze dit kan leren. Volgens Wilhelm wel. (De tekst bleven ze overigens saai vinden…)

Posted under onderzoek

Via deze blog wil ik in gesprek komen over tekstbegrip. Voor veel van mijn leerlingen is het beantwoorden van vragen bij teksten lastig. Ik wil graag mijn zoektocht naar het verbeteren van tekstbegrip bij leerlingen met jullie delen. Wat werkt? Wat niet? Wat is er op het gebied van onderzoek aanwezig over tekstbegrip?

Posted under onderzoek