Sonja Nederlands – tekstbegrip

Volgens mij valt er nog heel wat winst te boeken als het me lukt om meer gebruik te maken van samenwerkend leren bij tekstbegrip. Ik ben nog altijd blij met Ettekoven die me de basisprincipes daarvan heeft geleerd. Van wederzijdse afhankelijkheid heb ik gebruikt gemaakt voor een les tekstbegrip in mijn havo 5 klas. Ik heb de klas in tweeen verdeeld. En elke helft van de klas weer in groepjes van drie. De ene helft van de klas kreeg een ingezonden brief uit de krant over ADHD, en de andere helft van de klas kreeg een ingezonden brief uit de krant over isoleercellen. Ik heb bewust gekozen voor overtuigende teksten omdat de meeste teksten in de examens betogende teksten zijn. Daarnaast heb ik gebruik gemaakt van de actualiteit om de motivatie te verhogen. Elk groepje uit de ene rij, vormde een team met een groepje uit de andere rij. Voor elkaar moesten ze een samenvatting van de tekst maken in niet meer dan 10 zinnen. (Wederzijdse afhankelijkheid). Op zoek naar de kernzinnen dus. Uiteraard kregen ze daarbij een tijdslimiet.
De gemaakte samenvattingen werden uitgewisseld binnen het team. De groepjes moesten nu op basis van die samenvatting vragen beantwoorden.

Het was leuk om te zien dat de groepjes vooral gingen kijken of de andere groep op basis van hun samenvatting die vragen zouden kunnen beantwoorden. Het leereffect zat hem volgens mij dan ook vooral daarin. De betrokkenheid en de werkhouding waren goed. Ik wil deze vorm zeker nog herhalen, zodat ze van elkaar leren door samen op zoek te gaan naar kernzinnen.

Posted under activerende didactiek, lessen, samenwerkend leren

Leerlingen motiveren om een tekst te lezen blijft voor mij lastig. Geinspireerd door de publicatie activerende werkvormen van Flokstra http://inspiratiekringdidactiek.yolasite.com/resources/Activerende_werkvormen.pdf  heb ik gisteren met vwo 4 verbaal voetbal ‘gespeeld’ in de hoop hiermee de motivatie te vergroten om een tekst te lezen. Er was direct belangstelling van de leerlingen, vooral van de jongens: eindelijk actie in de tent bij dat toch wat saaie vak Nederlands. Hier en daar een verschrikte uitroep van een meisje dat ‘niks van voetbal’ weet. De spelregels uitlegd, aanvoerder gekozen en toen met de tekst laten ‘trainen’. De jongens bleken erg geinteresseerd in het spel, maar minder in de training. De jongens wonnen de tos en mochten beginnen. Al snel wisten ze geen antwoord op de vraag en ging de bal naar de overkant. Leuk was dat elke leerling maar 1 vraag mocht beantwoorden, waardoor iedereen mee moest doen. De jongens kwamen al snel op achterstand. De betrokkenheid bleef groot. Ik had eigenlijk verwacht dat ze zouden protesteren tegen het feit dat het om een tekst met vragen zou gaan, maar ze gingen goed op in het spel. De jongens verloren uiteindelijk en ik denk dat het me wel lukt om dit spel nog een keer te spelen en dat de jongens dan zich beter willen voorbereiden om niet te verliezen. Ik probeer het denk ik nog een derde les, door ze voor elkaar vragen te laten maken.

Spelregels:

- twee ploegen – twee aanvoerders – tossen om wie er mag beginnen – de eerste ploeg krijgt een vraag over de tekst – fout? bal naar de tegenstander – goed? balbezit – na drie vragen goed beantwoord, 1 punt – gele kaart als iemand voor mijn beurt schreeuwt – of tegen scheidsrechter in gaat – twee gele kaarten levert een rode kaart op, (tijdelijk) uit het spel, bal naar de tegenpartij

Posted under Geen rubriek, leerstijlen, lessen

‘Juf, u legt tenminste iets uit’. Wat heerlijk om te horen. Twee meisjes komen naar mijn daltonuur. Ze moeten een samenvatting CSE maken als oefening en hebben geen idee hoe ze de juiste informatie uit de tekst moeten halen. Het is een betogende tekst en ik laat ze zien hoe een SEXI argument eruit ziet. http://www.debatblog.nl/2009/12/16/hoe-maak-je-een-argument-overtuigend/. Ik refereer aan het moment dat ze zelf een betoog schrijven. Dan beginnen ze ook met een statement, ze leggen daarna uit en geven soms een voorbeeld. We gaan nu samen op zoek naar de statements in de samenvattingstekst. Ze zien nu eerder wat toelichtingen zijn en wat voorbeelden zijn. Ik heb weer een klein invalshoekje waar ik weer verder mee kan…

Posted under lessen, schrijven en lezen

Ik las in de krant een bericht dat leerlingen op de basisschool nog aardig goed spellen en dit langzaam weer kwijt raken op het voorgezet onderwijs. Ik heb dit artikel gebruikt voor begrijpend lezen in havo 5. Met de leerlingen heb ik kort dit artikel doorgesproken. De meeste leerlingen herkenden zich wel in deze bevindingen. Volgens hen kwam dat vooral doordat ze er niet meer mee oefenen. Ik heb net twee jaar les gegeven in de onderbouw v.o. en daar viel het me juist op dat er in het boek zoveel aandacht was voor spelling. Ik denk eerder dat het de transfer is waar geen aandacht aan besteed wordt.. Maar goed, dat is weer een ander onderwerp.

Ik heb de leerlingen een journaal-item over dit bericht laten maken. Ze mochten hierbij tussen de 10 en 15 zinnen gebruiken. De leerlingen gingen direct in tweetallen aan de slag. Ze lezen zo intensief het bericht – dat ging nu eigenlijk vanzelf. hoefde ik niets aan te doen. En ze zagen zelf ook al heel snel dat dit natuurlijk alles te maken had met samenvatting. Ik wilde de leerlingen de verschillende ‘uitzendingen’ met elkaar laten vergelijken, maar dat is vrij lastig. Daarvoor moet je het eigenlijk op papier hebben. Dus: leuke werkvorm, heel activerend (vanwege de presentatie de ze te wachten staan, gaan ze direct aan de slag), in tweetallen hebben ze het over kernzinnen, maar lastig na te bespreken.

Twee vervolgactiviteiten die ik daarom binnenkort ga uitproberen:

- drie van die journaal-items op papier zetten en op volgorde laten leggen: welke is de beste en waarom?

- leerlingen filmpjes laten maken waarin ze echt het journaal oplezen en andere leerlingen (drie) filmpjes met elkaar laten vergelijken aan de hand van het oorspronkelijke bericht. Leerlingen kunnen zo die filmpjes terugkijken.

Posted under activerende didactiek, lessen

Van de week met havo 4 met een nieuwsbegrip tekst gewerkt. Ik wil ze deze laatste weken vooral motiveren om wat moeilijkere teksten te gaan lezen. 

Mijn opdracht: supersimpel, maar tot mijn eigen verrassing behoorlijk doeltreffend. Ik had de tekst genomen over de olieramp. Ik heb ze eerst in tweetallen op een A3-vel laten opschrijven wat ze van dit onderwerp al wisten. De leerlingen gingen direct aan de slag (is meestal wel anders bij tekstbegrip…). Daarna de opdracht gegeven om in de tekst te kijken wat ze nog niet wisten en dat aan te vullen op hun A3-vel. Ook dit ging eigenlijk snel goed. De meeste leerlingen gingen fanatiek aan de slag, een paar wat nonchalanter, maar iedereen was aan de slag met de tekst. Op een gegeven moment ontstond de vraag of de olie onze kant op zou kunnen komen. Op de beamer de Golf van Mexico opgezocht. Uiteindelijk heb ik ze op laten schrijven wat ze dachten dat de hoofdgedachte was van de tekst en van 1 alinea de kernzin laten markeren. Samen nog kort besproken.

Simpele uitbreiding, waar ik deze keer geen tijd voor had:

- Op A3 noteren wat je over het onderwerp weet

- In andere kleur noteren wat je zou willen weten over dit onderwerp.

-Wordt er in de tekst antwoord gegeven op deze vragen? Schrijf het er bij.

Posted under activerende didactiek, lessen

Van de week een les gedaan met havo 5 waarin ik van drie eindexamenteksten de vragen had gekopieerd. Dat vonden ze al gek: waar is de tekst? Ik gaf aan dat het doel van deze les was om eens goed naar de vragen te kijken die gesteld worden tijdens eindexamens. Ze kregen de opdracht om de vragen te categoriseren. Dit lukte totaal niet. Ze vonden het raar, wisten niet wat ik bedoelde.

Achteraf denk ik dat ik te weinig tijd heb besteed aan het categoriseren. Ik had ze wellicht  eerst samen de categorieen moeten laten bedenken en dat klassikaal moeten nabespreken. Er eerst misschien een of twee ‘voor moeten doen’  of  ‘samen bedenken’. Wilde dus ‘weer’ te snel. Dat zou ik toch ondertussen wel eens moeten weten… Ik blijft het een nuttige opdracht vinden en ga het dus nog een keer proberen. Gelukkig weet ik inmiddels dat leerlingen heel flexibel zijn, dus dat gaat wel lukken… Misschien dat ik dan wel de categorieen zelf geef en ze daar de vragen bij laat zoeken.

Posted under CSE, lessen

Een leuke les gehad met activerende didactiek. Een les gegeven van Ekens http://www.slo.nl/voortgezet/tweedefase/vakken/nederlands/. Bovendien een leuke tekst gepakt. Een wat oudere tekst, maar nog steeds met een aansprekend onderwerp: de Funbury, jezelf drie kwartier laten begraven voor slechts 75 euro. Weer eens wat anders dan een rondje in een achtbaan.

Een les tekstbegrip gaat inderdaad een stuk makkelijker met leuke teksten. Fijn dat ze even vanzelf gaan lezen. Geen stimulans nodig hebben, maar even echt willen weten wat er in staat. Gesprekken over de inhoud volgen snel. Ik vraag me wel steeds af hoe zich dat verhoudt tot de examenteksten. Helaas zijn die niet op het lijf van de leerlingen geschreven. Kan ik ervan uit gaan dat ze na een groot aantal ‘Funbury-teksten’ vanzelf naar moeilijkere teksten kunnen? Of moet ik meer stap voor stap naar moeilijkere teksten? En ligt het ook niet aan gebrek aan algemene ontwikkeling? Een tekst over politiek vergt toch andere voorkennis dan over de Funbury. Heb laatst ergens gelezen dat een school lessen geeft in ‘algemene ontwikkeling’ en dat leerlingen toen ook beter gingen lezen. Wel lastig als je maar twee uur per week hebt…

Ik heb de leerlingen tijdens deze les verdeeld in twee groepen: de ene groep ging bij elke alinea in tweetallen een kernvraag bedenken, de andere helft moest in tweetallen per alinea de kernzin onderstrepen. Ik heb de leerlingen op de ene helft van het bord de kernvraag laten opschrijven en op de andere helft de kernzin. Ik vond het zelf ook wel grappig: het klopte. Links stond de kernvraag en rechts stond het antwoord op die vraag (namelijk de kernzin). Een leuke ontdekking die ook de leerlingen  aansprak. Een gesprekje volgde dat de rest van de alinea een uitleg is bij deze zin, of een voorbeeld. Een leuke, nuttig, activerende les. De volgende les kwam nog iemand naar me toe dat ze veel had gehad aan die les. Hoe mooi kan het leven zijn?

Posted under Geen rubriek, lessen